Jak powstają pryszcze?
Podczas trądziku zaburzeniu ulega funkcjonowanie gruczołów skórnych, które zaczyna się od tworzenia zaskórników. Mogą one następnie przejść w stan zapalny i powodować nieprzyjemne zmiany na powierzchni skóry.
Trądzik dotyka około 85% młodzieży. Zazwyczaj występuje między 11. a 13. rokiem życia. Do 25. roku życia objawy stopniowo ustępują, ale mogą pojawić się także później.
Trądzik dotyka głównie nastolatków, ale może pojawić się też po 25. roku życia
Pierwszy krok: zatkane pory
Ze względu na różne czynniki gruczoły łojowe w skórze wytwarzają większe ilości łoju w krótszym czasie (sebum). Jednocześnie on i martwe komórki skóry tworzą blokadę, która przeszkadza w odprowadzaniu nadmiaru tłuszczu. W ten sposób powstaje zaskórnik (pryszcz). Może być zamknięty (biały) lub otwarty (czarny).
Zaskórniki mogą uszkodzić tkankę łączną wokół mieszka włosowego i niszczą włókna elastyczne, które nie mogą się zregenerować. Te rozszerzone mieszki włosowe stają się wyraźnie widoczne jako rozszerzone pory.
Drugi krok: stan zapalny
Zatkane gruczoły łojowe powodują namnażanie bakterii, które są częścią normalnej flory bakteryjnej skóry. Rozkładają one tłuszcz na składniki mogące podrażniać skórę. Ponadto mogą one spowodować pęknięcie ścian zaskórników. W ten sposób ich zawartość wnika bliżej tkanki i powoduje stan zapalny.
Tak powstają:
- grudki (do około 5 mm długości czerwonawe, bolesne guzki)
- krosty (uwypuklenia z ropnym środkiem)
- węzły (bolesne stany zapalne, guzki na skórze lub podskórne)
- zwiększone wydzielanie sebum
- zaskórniki (pryszcze) – zamknięty zaskórnik jest biały, otwarty – czarny
- papula – duża, czerwona i boląca podczas dotyku grudka
- guzek – bolesny stan zapalny
Co wpływa na powstawanie trądziku?
- Hormony: w czasie dojrzewania u mężczyzn i kobiet zwiększa się ilość hormonów androgenowych (głównie testosteronu). Testosteron powoduje wzrost gruczołów łojowych i zwiększa produkcję sebum. U kobiet to zjawisko może być również związane z cyklem miesiączkowym. Trądzik może wystąpić tuż przed menstruacją, gdy poziom estrogenu we krwi maleje.
- Stres: hormony stresu wpływają na nadmierną aktywność gruczołów łojowych i prędkość produkcji sebum, co prowadzi do zatykania porów.
- Odżywianie: badania zaangażowania określonych środków spożywczych nie są znane. Niemniej jednak spożywanie niektórych pokarmów, zwłaszcza produktów bogatych w węglowodany i tłuszcze, może powodować trądzik.
- Kosmetyki: te skomponowane na bazie tłuszczu zatykają pory.
- Słońce: mniej nasilone przypadki trądziku mogą być złagodzone przez słońce. Jednakże w przypadku nadmiernego opalania może się zdarzyć na odwrót – promienie słoneczne przyspieszają produkcję sebum, pory są zamknięte, a wtedy trądzik pojawia się jeszcze szybciej. Zbyt tłuste kremy przeciwsłoneczne zazwyczaj dodatkowo pogarszają stan skóry.
- Podróż: zmiana środowiska, inna pogoda, wilgotność i woda mogą dodatkowo nasilić objawy trądziku.